Tarbiya nazariyasi va usullari

1.

Fan nomi:
Umumiy pedagogika
Fan o’qituvchisi:
Guluzra Komiljonova

2.

Dars
Mavzusi:

3.

Tarbiya jarayoni mohiyati va uning jamiyat
taraqqiyotidagi o‘rni.
Tarbiya qoidalari.
Reja:
O‘quvchilarda ilmiy dunyoqarash va
taffakurni shakillantirishda allomalarimiz
fikrlari.
Tarbiya turlari.
Oila tarbiyasi. Oilada bola tarbiyasida otaonaning o‘rni.

4.

Mashg`ulot maqsadi:
Talabalarga tarbiya jarayoni mohiyati va uning jamiyat
taraqqiyotidagi o`rni, tarbiya qoidalari, o`quvchilarni ilmiy
dunyoqarash hamda tafakkurini shakllantirishda allomalarimiz
fikrlari, tarbiya turlari, olia tarbiyasi haqida ma`lumotlar
berish.
Mavzuni o`rganish natijasida
talaba:
Tarbiya jarayoni mohiyati va uning jamiyat taraqqiyotidagi
o`rni, tarbiya qoidalari, o`quvchilarni ilmiy dunyoqarash
hamda tafakkurini shakllantirishda allomalarimiz fikrlari,
tarbiya turlari, olia tarbiyasi haqidagi bilimlarni o`zlashtiradi.

5.

Mustaqil o`zlashtirish uchun adabiyotlar:
1. Xodjaev B.X. Umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti.
Darslik. – T.: “Sano-standart” nashriyoti 2017, 417- bet.
2. Musurmonova A. va boshqalar. Umumiy pedagogika. O‘quv
qo‘llanma. «Ozkitobsavdonashriyoti», 2020. 399-bet.
3. Krivshenko L.P. Pedagogika. 2-ye izdanie. Uchebnik dlya
bakalavrov (Russian Edition), Izdatelstvo “Prospekt»
(December 10, 2019), 756-str.
4. Sandra P.A. Robinson, Verna Knight. Handbook of research
on Critical Thinking and Teacher Education Pedagogy. IGI
Global; 2019. 446 pages.
5. Xutorskoy A.V. Pedagogika. Uchebnik dlya vuzov. Standart
tretego pokoleniya. – SPb: Piter. 2019. – 608 ss.il – (Seriya
«Uchebnik dlya vuzov»).
6. Lukashevich V.V., Pronina Ye N. Psixologiya i pedagogika.
Uchebnik. «Knorus», 2019. 296-str.
.

6.

Tarbiya ?

7.

8.

Tarbiya — shaxsda muayyan
jismoniy, ruhiy, axloqiy,
maʼnaviy sifatlarni
shakllantirishga qaratilgan
amaliy pedagogik jarayon;
Tarbiya insonning insonligini
taʼminlaydigan eng qadimiy va
abadiy qadriyatdir.
Tarbiya-insonning
jamiyatda yashashi
uchun zarur boʻlgan
xususiyatlarga ega
boʻlishini taʼminlash
yoʻlida koʻriladigan
chora tadbirlar
yigindisi.

9.

Tor ma’nodagi
tarbiya deganda
pedagogik jarayon
sharoitida ta’lim
maqsadini amalga
oshirish uchun pedagog
va
tarbiyalanuvchilarning
maxsus tashkil etilgan
faoliyati tushuniladi.
Ushbu holatda
pedagoglarning
tarbiyaviy faoliyati
tarbiyaviy ish deb
ataladi.
Keng ma’noda
tarbiya shaxsga
jamiyatning ta’sir
etishi, ijtimoiy hodisa
sifatida qaraladi.
Mazkur holatda tarbiya
ijtimoiylashtirish bilan
uyg‘unlashadi.

10.

Tarbiya mazmuni-
deganda, qo‘yilgan maqsad
va vazifalar bilan
bog‘liqlikda ta’lim
oluvchilarning egallashi
lozim bo‘lgan bilim, malaka,
e’tiqod, shaxs sifati va
xarakteri, xulq-atvor tizimi
tushuniladi.

11.

Jamiyat a’zolarining maqsadga
yo‘naltirilgan rivojlanishi hamda
ularning qator ehtiyojlarini
qondirish uchun shart-sharoit
yaratish;
Jamiyat rivoji uchun zarur bo‘lgan
ijtimoiy madaniyatga mos etarlicha
hajmdagi “inson kapitali”ni
tayyorlash;
Madaniyatlarni uzatib turish orqali
ijtimoiy hayotning barqarorligini
ta’minlash;
Ma’lum jins yoshi va ijtimoiy-kasbiy
guruhlarning qiziqishlarini hisobga
olgan holda ijtimoiy munosabatlar
doirasida jamiyat a’zolarining
harakatini tartibga solish.

12.

maqsadga
yo‘naltirilganligi;
ko‘p qirrali jarayon;
uzoq muddat davom
etishi;
uzluksizligi;
yaxlitligi;
variativligi;
natijalarning
oldindan
aniqlanmasligi;
ikki tomonlamalilik;

13.

Tarbiya qoidalari.
Bu bir tomondan, ijtimoiy hodisa sifatida tarbiyaning xususiyatlari, ikkinchi
tomondan, shaxsning rivojlanishi bilan bog‘liq bo‘lgan barqaror aloqalar.
Tarbiya jarayonining quyidagi qonuniyatlari mavjud:
Ijtimoiy muhitning ob’ektiv va sub’ektiv omillariga bog‘liqligi;
Tarbiyaning shaxsning rivojlanishi bilan birligi va o‘zaro
bog‘liqligi;
Faoliyat va munosabatni e’tirof etish shaxsning ijtimoiy
qimmatli fazilatlarini shakllantirishning negizi va asosiy
manbai;
Tarbiyalanuvchilarning o‘zaro tarbiyaviy ta’siri, o‘zaro
munosabatlari hamda faol faoliyati o‘rtasidagi bog‘lanish;
Tarbiya va o‘zini-o‘zi tarbiyalashning intensivligi (jadalligi);
Tarbiyalanuvchining “ichki olami”ga ta’sir etishning
intensivligi;
Tarbiyalanuvchilarda verbal va sensomotor jarayonlarning
rivojlanish darajasi va pedagogik ta’sirni hisobga olish.

14.

15.

Enerjayzer
Yaxshi
hislatlar

16.

Tarbiya tamoyillari - bu tarbiyaviy ishning
yo‘nalishiga, mazmuniga, metodlari va
tashkil etilishiga, tarbiya jarayonining
ishtirokchilari orasidagi munosabatlarga
qo‘yiladigan asosiy talablar ifodalanadigan
dastlabki qoidalardir.

17.

Herbert Spencer - ingliz olimi
“Tarbiya - bolaning shaxs sifatida har tomonlama
rivojlanishini ta’minlashning amaliy jarayonlarini
o‘z ichiga olishi kerak” - deb yozadi,
O‘zining "Butun shaxsni rivojlantirish" kitobida
tarbiyaning aqliy, axloqiy va jismoniy turlarini ko‘rsatib
o‘tib, ulardan eng asosiysi axloqiy tarbiyadir deb
ta’kidlaydi.

18.

Hamma ayb tarbiyada
emas, inson har qanday
holatda ham o’zini-o’zi
qayta tarbiyalab olish
imkoniyatiga ega.

19.

Tajribadan
Farzandlarimiz
tarbiyasida muhim
qoidalar

20.

21.

NIYAT
TUSHUNTIRISH
NA’MUNA
PAND-NASIHAT
RAG’BATLANTIRISH
JAZOLASH
BEMERANG

22.

Tarbiya
usullari

23.

Tarbiya
usullari

24.

25.

Na’muna

26.

Rasmga
izoh
bering

27.

28.

Tarbiya metodi, usuli va vositasi
tushunchalariga ta’rif bering.
Tarbiya metodlarini tasniflashga
doir yondashuvlarni izohlang.
Shaxs ongini shakllantirish
metodlari haqida gapirib bering.
Faoliyatni tashkil etish va ijtimouy
xulq-atvor tajribalarini
shakllantirish metodlarini misollar
asosida tushuntiring.
Faoliyatni rag‘batlash va
motivatsiyalash metodlarini
qo‘shimcha manbalardan o‘qib
to‘ldiring.
Dunyoqarash deb nimaga aytiladi?
Dunyoqarashning qanday turlari
mavjud?
Ilmiy dunyoqarash dunyoqarashning
boshqa turlaridan qaysi jihatlari
bilan farq qiladi?

29.

1. Tarbiya metodlari deganda nimani tushunasiz?
2. Tarbiyaning qanday metodlari bor?
3. Rag’batlantirish metodi nima va uning turlari mavjud?
4. Jazolash metodi va uning turlarini tushuntirib bering.
5. Tarbiya jarayonida nima uchun metodlar qo’llaniladi?
6. Shaxsga ta’sir etish orqali tarbiyalash metodlari va
usullariga qaysilar kiradi?
7. Tarbiya usullari nima?
9. Tarbiya vositalariga nimalar kiradi?
10. Xalq pedagogikasida qo’llaniladigan tarbiyaning
umumiy metodlari qaysilar?
11. Ijtimoiy ongni shakllantiruvchi metodlar qaysilar?
12. Mashq va o’rgatish metodlari qanday?
13. Jazolash metodlariga nimalar kiradi?

30.

E’TIBORINGIZ
UCHUN
RAHMAT!